A story of displacement tart natuurwetten

Zag jij The Weight of Water waar dansers op een enorm drijvend decor fysiek op hun toppen kunnen schitterden? Deze voorstelling van Panama Pictures was in het Apeldoorns Kanaal tijdens het Maaiveld Festival te zien. Ook eerder spectaculair werk van het gezelschap dat onafgebroken schakelt tussen dans en circus, was op het Apeldoornse festival te zien. Niet gek dus dat Nicky van Rossum, onze programmeur, de nieuwste theaterproductie van Panama Pictures voor in Orpheus boekte.  

Panama Pictures doet zijn imago eer aan. Ook voor deze productie is een waanzinnige installatie bedacht die dansers tot duizelingwekkende moves zal verleiden. Nu is het een onherbergzaam landschap met rotsachtige schuine wanden en golvende vloerdelen. Die verende vloer is een valbreker voor de performers. Hij vervormt en verzwaart hun bewegingen, hij laat ze zelfs vliegen! Gewichtloosheid. Het lijkt heerlijk maar staat haaks op onze onmacht; het wegglijden, het krampachtig naar grip zoeken. 

Fundament 

Verhalen door beweging vertellen is wat artistiek leider en choreograaf Pia Meuthen van Panama Pictures als geen ander kan. Actueler dan A story of displacement was het misschien niet eerder. “Dit verhaal gaat over een groep mensen die op drift raakt, hun thuis verlaat en op zoek moet naar een nieuwe plek. Het gaat over migratie maar ook over ons algehele gevoel van rusteloosheid”, legt ze uit. “We missen gedeelde grond, fundament. We zoeken houvast. Die gevoelens vertalen wij fysiek, onze voorstellingen zijn vaak een reactie van wat we om ons heen bespeuren, van wat er gebeurt in de wereld.” 

Eerder omschreef Pia Meuthen de mens als een sociaal wezen, een wezen dat niet zonder die ander kan. Dat gevoel zit in dit verhaal, nog meer hoopt de choreografe erop dat we elkaar als mens blijven zien. “Want zodra het over migratie gaat, hebben we het over aantallen en over migratiestromen. We gaan voorbij aan de individuele mens, aan de man of vrouw die heel erg op ons lijkt. Laten we wat meer met elkaar meevoelen, ook als die ander van ver komt of een andere mening heeft.” 

“Het decor is ons universum, het nodigt uit tot een andere, spectaculaire bewegingstaal”  

Ze is een maker die zowel circus als dans inzet en daarnaast opzienbarende installaties laat bouwen die bewegingsvrijheid van dansers vergroten. Past zoiets wel, in theater? “Jawel! Nu wordt het een weergave van een enorme kloof, met rechts en links hoge muren en plateaus. Het decor is ons universum, het nodigt uit tot een andere, spectaculaire bewegingstaal.” 

Dansers en acrobaten 

Performers van dienst zijn dansers en acrobaten. “Een deel van hen heeft een dansachtergrond, anderen volgden een circusopleiding. Er wordt op het snijvlak van beide disciplines getraind: dansers op de trampoline en mensen met een acrobatische achtergrond oefenen dansskills. Als toeschouwer zie je straks niet wat de achtergrond van een performer is, hun taal vermengt zich.” 

Meuthen weet vooraf precies wat ze met een voorstelling wil, toch schrijft ze geen enkele pas of beweging voor. Juist lichaamstaal interesseert haar, echtheid die mensen – soms onbewust – laten zien. Het liefst vangt ze eigenheid en karakter van haar dansers in beweging. Ook voor A story of displacement hanteert ze deze aanpak. IJkpunt vormt het decor. “Dat wordt als eerste ontworpen omdat we vanaf repetitie nummer één in dat decor oefenen”, zegt ze. “Het is een belangrijke component van de voorstelling, het is ons bewegingsmateriaal. Vervolgens werken we met improvisaties. Ik geef input waarmee de performers aan de slag gaan. Elke beweging film ik, thuis bekijk ik de beelden terug. Pas dan selecteer ik elementen of scènes die ik interessant vind. En die scènes scherpen we samen aan. Performers komen met bewegingsvoorstellen, ik componeer het geheel. Want ik wil dat ook zij achter het stuk staan, dat je hun ziel en verhaal terugziet in het eindresultaat.” 

Kan niet bestaat niet 

“Voordeel van werken met mensen een circusachtergrond is dat je zelden of nooit te horen krijgt: dat kan niet. Bij hen draait alles om het oprekken van grenzen. Als ik denk: jij kunt nooit over deze kloof van rechts naar links springen vragen zij zich; af waarom niet? Zullen we het niet toch proberen? Dat vind ik het mooie. Een beetje met natuurwetten spelen, iets magisch toevoegen waardoor je iets voor elkaar krijgt dat onmogelijk lijkt.” 

Muziek voor deze nieuwste productie maakt haar vooral blij. “Die is speciaal voor dit stuk gecomponeerd door Strijbos & Van Rijswijk en Davide Bellotta. Je hoort een hedendaagse versie van techno, super dynamisch! Davide Bellotta bespeelt live een analoge synthesizer, tussendoor hoor je het emotioneel menselijk geluid door de cellist die eveneens op het podium zit.”  

 

UITGELICHT! 

In A story of displacement zoekt een groep op drift geraakte mensen houvast. Wankelend op onzekere grond dreigen ze kopje onder te gaan. In dit niemandsland zijn ze aangewezen op elkaar. Het stuk pleit voor collectieve verantwoordelijkheid, als reactie op een wereld waarin steeds minder gemeenschappelijke grond lijkt te zijn. Hoe gaan we om met extreem onstabiele situaties? Verliezen we elkaar of houden we elkaar vast? 

Wachtlijst