Orpheus Magazine: THEATERCOLLEGE VAN Harm Edens

< Nieuws & Stories

Laten we maar direct de zure appel plukken en er doorheen bijten: hoe is de toestand in de wereld volgens Harm Edens?
“Dramatisch. Code rood voor de mensheid. Dat zal niks nieuws zijn.” 

Nee. Maar gaan we na afloop van je college dan allemaal zwaar depressief naar huis?
“Ha! Nou dat hoop ik. Er wordt al genoeg gelachen, toch? Maar alle gekheid op een stokkie: paniek en lachen zitten dicht bij elkaar. Daartussenin beweeg ik met mijn college. Ironie komt vanzelf, want zo praat ik.” 

De promotietekst voor dit avondje Edens spreekt van ‘variététheater’. En op de foto erbij sta je uitnodigend grijnzend in een pinguïnpak. Grappig.
“Natuurlijk wordt het óók leuk. Alleen niet per se gezellig. En die pinguïn is in paniek. We hadden vorig seizoen in Dit Was Het Nieuws een item over de kuikens van de keizerspinguïn die massaal sterven omdat het te warm wordt. Dan worden ze nat in plaats van koud en dat trekken ze niet. Daar werd ik bijzonder verdrietig van. Peter Pannekoek improviseerde op dat moment een supergrappig stukje stand-up comedy over hoe slecht geëvolueerd die pinguïn is, dat ie zich niet eens kan aanpassen. Ik zat met tranen in de ogen tóch te lachen. Ik hoop dat in het theater ook te bereiken. Dat mensen schrikken terwijl ze lachen.” 

Wat geeft Harm Edens, tvpersoonlijkheid uit Zutphen, de autoriteit om ons te komen vertellen wat er met de wereld en met ons aan de hand is?
“Ik ben óók tachtig uur in de week pleitbezorger voor ons milieu, onze natuur, het klimaat en voor duurzaamheid. Met lezingen voor het bedrijfsleven en overheden, als dagvoorzitter en spreker op conferenties. Ik ben ambassadeur van het Wereld Natuur Fonds, van Justdiggit (een wereldwijde organisatie die klimaatverandering wil tegengaan door Afrika te vergroenen) en van het Jane Goodall Instituut Nederland, dat zich inzet voor de bescherming van chimpansees en hun leefomgevingen.” 

Onder ouderen zal de titel van je programma herinneringen oproepen aan het zondagse praatje op de radio van G.B.J. Hiltermann, De toestand in de wereld.
“Ik ben 64 nu en dat hoorde ook bij mijn jeugd. Ik had, denk ik, al heel jong het besef dat er iets niet in orde was met onze wereld. Ik was 11 toen ik het rapport van de Club van Rome probeerde te lezen. Ik snapte niet alles, maar ik begreep al wel dat er iets niet klopte. Dat gevoel nestelde zich in mijn onderbewustzijn. Tot 1999. Ik was op Spitsbergen met de popgroep BLØF. En wat ik dáár zag, jongens... het ijs stortte toen al massaal de oceaan in, alle alarmbellen gingen bij mij af.” 

Geeft bekendheid van tv je meer mogelijkheden de boodschap te verspreiden? 
“Eerst was ik een roepende in de woestijn, daarna werd ik een groen gekkie. Ik doe dit nu al dertig jaar. Ik heb de afgelopen decennia zeker tien keer Rutte geïnterviewd, ik sprak en spreek vele CEO’s van grote bedrijven en ze staan soms de zomen uit je broek te liegen. En dat is af en toe wel zwaar. Dan kom ik vrijdagavond thuis en dan heb ik een week lang alleen maar klimaatshit opgehaald. Ja, daar word zelfs ik chagrijnig van.” 

Dan rijst toch de vraag: waarom ga je er ’s avonds dan ook nog het theater mee in?
“Ik kom nog altijd mensen tegen op verjaardagen die nog steeds niet weten waar het over gaat, die nog steeds wegkijken. Of het frame overnemen dat het allemaal onzin is wat honderden wetenschappelijke studies uitwijzen. Het blijft maar doorgaan.”

Maar voel je je dan niet steeds machtelozer worden? Of woedend?
“O, zeker wel. Dat schiet niet op. Ik ben ook onderdeel van het probleem. Ik dóe iets om mijn machteloosheid wat draaglijker te maken: in het theater met honderden mensen in gesprek gaan. Misschien raak ik bij enkelen een snaar. Ik heb zelf meerdere van zulke momenten gehad. Dat is genoeg motivatie om het te doen.” 

Gaan we het ook hebben over hoop, oplossingen, over toekomst voor onze kinderen?
“We gaan elkaar niet bedelven onder zware kost, wees gerust. Woody Allen zei ooit: ’hoe weet je dat je te ver bent gegaan? Als er meer terugkomt uit de zaal dan je erin gooit. Dan moet je wegwezen’. Zo ver laat ik het niet komen. Ik ga het hebben over hele grote oplossingen. Maar ook over wat je zelf kunt doen, wie je daarbij kunnen helpen. Kijk, jij en ik hebben deze wereld niet besteld waarop in één land pervers graaiende machthebbers vierhonderd miljard op de bank hebben en waarop in een ander land genocide wordt gepleegd. Live te volgen. Zijn die perverse graaiers soms de baas? Nee, ik heb van Jane Goodall geleerd: als wij bij elkaar gaan zitten, zijn wíj de baas. Dus zullen we dat dan even gaan doen met elkaar?”

“Ik dóe iets om mijn machteloosheid wat draaglijker te maken.”

Meer stories